«کردوانی»، یکی از کلمات نادر در شعر قطران

نویسنده

  • شهره معرفت استادیار گروه تصحیح متونِ فرهنگستان زبان و ادب فارسی
چکیده مقاله:

شعر فارسی در قرون چهارم و پنجم هجری در قیاس با شعر ادوار دیگر، آینۀ طبیعت است. شاعر این دوره بیشتر از عناصری سخن می‎گوید که مخاطب او، شاه و درباریان، آن‌ها را می‌بینند و می‌شناسند؛ از جملۀ این عناصر، منسوجات، انواع پارچه‌ها و جامه‌هایی است که چه بسا امروز نوع و نام آن‌ها در طیّ تاریخ تغییر یافته باشد، و «کردوانی» یکی از آن‌هاست که منسوجی است ضخیم و از جمله در صاف‌کردن شراب، بستن زخم و دوختن خیمه یا سراپرده و نیز در تن‎پوش جنگی به کار می‌رفته است. این منسوج انواعی داشته است که برخی از آن‌ها بهایی بوده و برخی ارزش چندانی نداشته است. کردوانی در فرهنگ‎های فارسی نیامده و در شعر فارسی نیز  بر اساس جست‌وجوهای نگارنده، تنها در شعر قطران تبریزی، شاعر معروف قرن پنجم، مطرح شده است. در این مقاله، ما دربارۀ اصل کلمۀ کردوانی، خاستگاه آن و کاربردهایش، بر مبنای شعر قطران و با کمک منابع عربی و فارسی سخن گفته و نشان داده‌ایم که این پارچه به ناحیه‌ای از آذربایجان منسوب است، در آنجا بافته می‌شده و از دیرزمان به جامعۀ عربی‌زبان راه یافته است. قطران هم که با زبان و متون عربی آشنایی داشته است، به‌احتمال این واژه را در متون عربی دیده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

جناس های قرآنی در شعر شاعران سبک آذربایجانی( نظامی، خاقانی، قطران تبریزی)

  بی تردید قرآن در خلق، تحوّل و تطوّر علوم بلاغی نقش عمده و اساسی داشته است؛ چنانچه با بررسی متون ادبی هر دوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی‌ ادب فارسی، به خوبی جلوه های لفظی و معنایی قرآن در ایجاد تصویرهای بلاغی و آرایه‌های بدیعی، آشکار می‌شود. این مقاله به منظور نمایان ساختن نقش قرآن در تحول و تطوّر آرایه های بدیعی و یافتن شواهد  قرآنی در این زمینه، همچنین با هدف کاوشی نو درباره ی جناس، و...

متن کامل

تکمله‌ای بر دیوان قطران تبریزی

بهره‌­مندی از متون جنبی، چون فرهنگ­ها، جنگ­ها و سفینه‌­های شعری در تصحیح، جمع­‌آوری و ضبط صحیح اشعار، راه‌گشای مصحح است. یگانه چاپ اشعار قطران تبریزی به اهتمام حسین نخجوانی، دارای کاستی­ها و اشکالاتی در ضبط و نقائصی در تعداد ابیات است. در این جستار نگارنده سعی دارد در حد توان خود گوشه‌­ای از نقص­های این چاپ را رفع، و در تکمیل دیوان قطران نقشی ایفا کند. از این رو با بهره­‌گیری از برخی نسخ ...

متن کامل

رستاخیز کلمات در شعر اخوان ثالث

کلمات در زبان روز مره معنای قاموسی خود را دارنداما همین که از هنجار عادی خود بگذرند، رستاخیز کلمات آغاز می شود. ادبیات و به ویژه شعر با عدول از هنجار آمیخته است. این ویژگی در ادبیات معاصراز جهات مختلف قابل بررسی است. اخوان ثالث که از شاعران نامدار و پر مخاطب ادبیات معاصر است در اشعار خود بیشتر از سایر شاعران معاصر رستاخیز کلمات را اعمال کرده است.مهم ترین جنبه ی رستاخیز کلمات در شعر او باستان گر...

15 صفحه اول

بررسی موسیقی شعر در اشعار نادر نادرپور

پژوهش حاضر با عنوان «بررسی موسیقی شعر در اشعار نادر نادرپور» و با هدف شناخت و معرفی جنبه¬های موسیقایی شعر نادر نادرپور تدوین شده است. روش این پژوهش از نظر ماهیّت، توصیفی ـ تحلیلی و از نظر هدف نظری است و مطالب آن از طریق مطالعات کتابخانه¬ای فراهم شده است. مهم¬ترین جنبه¬های موسیقایی اشعار نادرپور در انواع موسیقی: بیرونی، کناری، درونی و معنوی مورد بررسی قرار گرفته است؛ در مجموعه¬های شعری این شاعر ...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 10  شماره 1

صفحات  -

تاریخ انتشار 2020-08-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023